علی(ع) نقل کردند که پیامبر(ص) فرمودند:" زیرک ترین و هشیارترین انسان ها کسی است که خود را به حساب بکشد و برای بعد از مرگ خود کار بکند." مردی پرسید: ای امیرمومنان! چگونه نفس خود را به حساب بکشد؟ امام فرمودند:" وقتی که صبح کرد و سپس آن روز فرا رسید به خویشتن باز گردد و خطاب به خود بگوید: ای نفس! امروز روزی بود که بر تو گذشت و هرگز دیگر باز نمی گردد و خداوند از تو سوال می کند که این روز را در چه راهی به پایان رساندی چه کاری در آن کردی آیا خدا را به یادآوردی و او را ستودی؟ آیا نیازهای مومنان را برآوردی؟ آیا رفع اندوه از مومنی نمودی؟ آیا در غیاب مومن نزد اهل و فرزندانش آبروی او را حفظ کردی؟ و پس از مرگ او آیا آبرویش را در میان بازماندگانش نگه داشتی؟ آیا از غیبت و بدگویی پشت سر مومن خودداری نمودی؟ آیا مسلمانی را یاری کردی؟ تو در این روز چه کردی؟ اگر در پاسخ گفت: کارهای نیک انجام دادم خدا را حمد و سپاس کن و تکبیر بگو به خاطر توفیقی که نصیب تو شده است و اگر گفت: امروز گناه کردم یا کوتاهی نمودم از درگاه خداوند استغفار و طلب آمرزش کن و تصمیم بگیر که دیگر تکرار گناه نکنی. (داستان صاحبدلان-محمد محمدی اشتهاردی)